Təşkilatınız sizi məcbur etməmiş onun təhlükəsizliyini təmin edin.
Bir təşkilatın təhlükəsizlik mədəniyyətini mənimsəməsi müasir mükəmməllik dünyasında ən mühüm şeylərdən biridir. Hazırki həyat tərzinin qlobal standartlarında texnologiya mahiyyətin rahatlığı deməkdir. Əslində, texnologiya və əlaqəli təkamül təhlükəsiz bir təşkilata gəldikdə ən yaxşı onurğa sütunudur. Bu informativ məqalə, koqnitiv yanaşmaları müəyyənləşdirərək müəssisənizi kiber təhlükəsizlik təcrübələri kimi texnoloji prinsiplər vasitəsi ilə təmin etməyə kömək edəcəkdir.
Kiber təhlükəsizlik nədir? Mövcud dünya etik və qeyri-etik şəxslərdən ibarətdir. Rəqəmsal dövrdə etika çatışmazlığı, kiber təhlükəsizlik adlanan ciddi ölçülü texnoloji təhlükəsizlik yanaşmalarını cəlb etmişdir. Beləliklə, verilmiş müəyyən bir təşkilatda və ya fərdi səviyyədə əməliyyat cihazlarının təhlükəsizliyinin və qorunmasının metodologiyası və yanaşması kiber təhlükəsizlik olaraq bilinir. Bu hesablama imkanlarından bəzilərinə data, təşkilatda olan müxtəlif şəbəkələr, mobil hesablama cihazları, xidmətlər, elektron sistemlər və s. daxildir. Kiber təhlükəsizlik doktrinası müəyyən bir təşkilatı hakerlər, kompüter virusları və s. kimi zərərli istifadəçilərdən qoruyur.
Razılaşmalıyıq ki, demək olar bütün təşkilatlar informasiya texnologiyaları yolunu qəbul ediblər. Bu o deməkdir ki, şirkət daha çox əməliyyat cihazlarından istifadə edir və bu da şirkətin təhlükəsizlik riskini artıtır. Vəziyyət sizi təhlükəsizlik tədbirləri almağa məcbur etməmiş aşağıda kiber təhlükəsizlik səmərəliliyinə əsaslanan bir neçə təhlükəsizlik hackları verilib.
Kiber təhlükəsizlik səviyyələrinin konteksti.
Tətbiqetmənin kontekstindən asılı olaraq kiber təhlükəsizlik bir neçə hissələrə bölünə bilər. Başa düşmək lazımdır ki, bu paradiqma həm biznes dünyasına, həm də əməliyyat cihazlarına yayılır. Bir təşkilat öz təcrübələrini şəbəkə idarəetməsi və əlaqəli funksionallıq üzrə genişləndirə bilər. Bu cür müəssiə öz informasiya texnologiyaları və elektron informasiya infrastrukturu üçün yüksək səviyyəli texnologiya təhlükəsizliyi tələb edir.
Kiber təhlükəsizlik təcürbəsi formasına müxtəlif funksiyaları eyni şəkildə yerinə yetirən şəbəkə təhlükəsizliyi deyilir. Şəbəkə təhlükəsizliyi, fürsətçi zərərli proqram təminatlarının saxlanılması və qarşısının alınması baxımından qurumun şəbəkələrinin təhlükəsizliyini təmin etməyə yönəlmiş bir alqoritmdir. Şəbəkə təhlükəsizliyi şəbəkə təşkilatını qəsdkar təcavüzkarlardan və haker hücumlarından qoruyur.
Tətbiq təhlükəsizliyi.
Təşkilat müxtəlif səviyyəli maşınlarla işləyən proqram və müxtəlif tətbiqetmələrin qovşağıdır. Proqram təminatının və ümumiyyətlə cihazların təhlükəsizliyini təmin etmək üçün təhlükəsizlik protokolu lazımdır. Tətbiq təhlükəsizliyi, bütün proqram təminatlarının və əlaqəli cihazların zərərli proqramlardan və təhlükəsizlik hücumlarından azad olmasını təmin edən bir kiber təhlükəsizlik doktrinasıdır. Tətbiq təhlükəsizliyi protokolu sayəsində məxfi məlumatların aşkarlanması təkmilləşir. Bu səviyyənin dizayn hissəsi gözlənilənin xaricində olduqda tətbiq təhlükəsizliyi müvəffəq hesab olunur. Yəni tətbiq təhlükəsizliyi yerləşdirilməmişdən əvvəl mükəmməl olmalıdır.
İnformasiya təhlükəsizliyi.
Müştəri haqqında məlumatlar bir təşkilat üçün çox önəmlidir. Əgər şirkətiniz müştəri cəlb edilməsi üzərində qurulubsa, informasiya təhlukəsizliyi artıtılmış ROI-nin yəni, investisiyanın geri qayıtmasının əsas özəyidir. Məhz bu səbəbdən informasiyanı məxfilik alqoritmləri, anbarların bütövlüyünün artırılması və qorunması, depolar və s. vasitəsi ilə qoruyacaq alqoritm yaradılması şərtdir. İnformasiya təhlükəsizliyi sonrakı prosedurlara kömək edən kiber təhlükəsizlik növüdür.
Əməliyyat təhlükəsizliyi.
Bir təşkilat möhkəm təhlükəsizlik sistemi tələb edən yüksək səviyyəli əməliyyatları özündə birləşdirir. Bu kiber təhlükəsizlik səviyyəsi təşkilatı əhatə edən prosessləri rəqəmsal və data aktivləri baxımından qoruyur. Əməliyyat təhlükəsizliyi datanın və rəqəmsal aktivlərin idarə olunmasını və eləcə də, aktivlərin istifadəsi ilə bağlı verilən qərarların etibarlı aləmini təmin edir. Bu, icazələr, doğrulama və s. kimi təhlükəsizlik addımlarından məsul olan bir təhlükəsizlik səviyyəsidir. Əməliyyat təhlükəsizliyi eyni zamanda aktivlərin anbarlarını da idarə edir.
Təşkilati davamlılıq və fəlakətdən sonra bərpa.
Kiberhücum zamanı, təşkilatın buna cavab vermə dərəcəsi vacibdir. Bu, hər hansı bir kiberhücumu idarə edən və onunla əlaqəli bütün proqram və aparat təminatını qoruyan bir kiber təhlükəsizlik təcrübəsidir. Fəlakətin bərpası və biznesin davamlılığı kimi də bilinir. Protokol itirilmiş məlumatları və əlaqəli əməliyyatları eyni vaxtda bərpa edə biləcək və hər şeyi normala qaytara biləcək bir təməl yaradır. Hər hansı hücum halında alternativlər təmin edən təşkilati davamlılıq və ya biznesin davamlılığı olaraq bilinən bu təhlükəsizlik sistemi təşkilat protokollarının atributudur.
İstifadəçi maarifləndirmə protokolu.
Bu prosedur insanları əhatə edir. Kiber hücumlardan hər hansınısa ifşa edə biləcək bir çox amil var. Bu vəziyyəti sınamaq və azaltmaq üçün təşkilatda bəzi zərərli fəaliyyətlərə qarşı istifadəçilərə müəyyən prosedurlar verilir. İstifadəçilərin maarifləndirilməsi kiber cinayətlərdən qurtulmaq üçün əsas məqsəddir.
Şirkətdə kiber təhlükəsizlik təcrübələrinin yolları
Müasir bir müəssisə müxtəlif funksiyaları yerinə yetirmək üçün həm aparat təminatı, həm də proqram təminatı qarışıqlığından ibarətdir. Əgər sonuncu baş veribsə, demək ki, həssaslıq artıb və müəssisəni qorumağın yeganə yolu kiber təhlükəsizlikdən keçir. Aşağıda, müəssisəni gələcək peşmançılıqlardan qorumaq üçün nəzarət olunması lazım olan bəzi əsas kiber təhlükəsizlik təcrübələrindən bəhs olunur.
MFA ləqəbli çoxfaktorlu identifikasiya.
Bir müəssisənin fəaliyyət göstərməsi üçün ikidən artıq addımbaaddım təhlükəsizlik prosedurları tələb olunur. Müəssisə bu qoruma atributunda təşkilati təhlükəsizlik üçün təsdiqlənmiş və sertifikatlaşdırılmış çoxfaktorlu identifikasiyaya sahib olmalıdır. Müəssisədə təhlükəsizlik məlumatlarını və özəl məlumatları təmin edən həm fiziki, həm də məntiqi protokollar olmalıdır. Biometrik identifikasiya da MFA-nın bir hissəsidir. Bu ölçüdə istifadə edilə bilən müxtəlif proqram təminatları var. Müəssisədə uyğunluq artırılmalıdır. Bunun yolu isə MFA-dır. MFA vasitəsi ilə məlumatların təhlükəsizliyi artırılır və sistem tərəfindən qeydiyyatdan keçirilməmiş hər hansı bir istifadəçi təcavüzkar sayılır və bu səbəbdən də təhlükəli sayılır.
Mobil ID-nin skan edilməsi.
Demək olar ki, bütün müəssisələrdə istifadəçilər var və bu istifadəçilərin onların şəxsiyyətini təsdiq edən müxtəlif vəsiqələri və s. var. Mobil ID skan edilməsi imkanları, müəyyən bir şəbəkəyə qoşularaq güclü təhlükəsizlik yoxlamalarına kömək edir. Cihazlar, təcavüzkarları müəyyənləşdirməyə kömək edən üz tanıma təhlükəsizlik xüsusiyyətlərinə malikdirlər. Mobil ID avtorizə olunmuş işçilərin məlumatları olan onlayn anbara qoşulduğu üçün heç bir səlahiyyəli şəxs müəssisəyə müdaxilə edə bilməz.
Datanın şifrələməsi proseslərinə geri qayıdaq.
Müəssisədə kiber təhlükəsizliyin qəbul edilməsinin əsas səbəblərindən biri də onun datanı bərpa edə bilməsi və şifrələmə qabiliyyətidir. Süni Zəka və Maşın Öyrənməsi kimi texnoloji uğurların köməyi ilə məlumatlar bərpa edilə, saxlanıla və effektiv şəkildə qoruna bilir. Data elmləri eyni zamanda, məlumatların təhlili və daha çox şey baxımında müəssisənin qabiliyyətini artıracaq yenilikçi texnologiyadır. Proqnozlar daha yaxşı istehsal və nəticələrə gətirib çıxararaq cəsarətlənəcəkdir.
Kiber təhlükəsizlik sığortası.
Mövcud texnologiya sahəsində investisiya mədəniyyəti sürətlə böyüyür. Artan sektorlar arasında kiber təhlükəsizlik də var. Buna görə də, bir çox şirkət əsas olanı seçərək kiber təhlükəsizlik üzərində öz funksiyalarını məhdudlaşdırmağa üstünlük verdi. Bir şirkət kiber təhslükəsizlik siyasətini mənimsəməyi çətin bir şey saya bilər. Bu səbəbdən, kiber təhlükəsizlik sığortası müəyyən bir müddət ərzində, daha doğrusu razılaşmaya əsasən, etibarlı təhlükəsizlik protokollarına müstəsna giriş təklif edir. Sonda isə, bir təşkilat kiber təhlükəsizlik təcrübələrini mənimsəyərək, müştəri bazasını artıracaqdır. Bu da artan ROI deməkdir. Gələcəkdə peşman olmamaq üçün bu təcrübəni elə bu gün mənimsəyin.
